ویروسی شدن گوشی موبایل می‌تواند زندگی ما را فلج کند، زیرا گوشی ها نقش پررنگی در زندگی ما پیدا کرده‌اند و با ویروسی شدن آن‌ها و ایجاد اختلال در عملکرد آن ها، دچار مشکلات زیادی می‌شویم. برخی ویروس‌ها به شکل مستقیم گوشی شما را هدف می‌گیرند، بعضی از ویروس ها برای سرقت پول یا اطلاعات شما کارهای زیرکانه‌تری انجام می‌دهند. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که چطور بفهمیم گوشی ویروسی شده است و بعد از آن، چه کارهایی انجام دهیم. تا انتهای مقاله با نمایندگی ایسوس همراه باشید.
مراقب علائم هشدار دهنده در گوشی ها باشید
ویروس‌ها عموما به علت دسترسی کاربران به محتواهای مشکل‌ساز، به موبایل ها راه پیدا می‌کنند. هرگز نباید روی لینک‌های ناشناسی که در متن ها وجود دارد، کلیک نمایید. حواستان باشد پیوست‌های ناشناس ایمیل‌ها را باز نکنید یا یک برنامه جدید ناشناس را دانلود نکنید. تمام این ها بدافزار هستند که گوشی‌ها را مکرر مورد هدف قرار می‌دهند، زیرا معمولا مردم برای باز کردن یک متن یا نصب برنامه جدید زیاد فکر نمی‌کنند. بیشتر کاربران تا زمانی که اتفاق عجیب و غریبی برایشان نیفتد، متوجه نمی‌شوند که گوشی آن ها به ویروس آلوده شده است.
هر نوع نرم افزاری که به گوشی هوشمند شما آسیب بزند، بدافزار نامیده می‌شود؛ نرم افزارهایی که به دسته‌های ویروس، کرم، تروجان، باج افزار یا نرم افزارهای سرقت اطلاعات خصوصی تقسیم می‌شوند. این ابزارها را مجرمان سایبری تولید می‌کنند تا بتوانند به اطلاعات شخصی کاربر دسترسی پیدا کنند یا از طریق به دست گرفتن کنترل گوشی، اقدامات خاصی را انجام دهند.
بدافزارها چه آسیب‌هایی به موبایل وارد می‌کنند؟
بدافزارها ساخته شده‌اند تا ابزاری برای مجرمان سایبری باشند؛ ابزاری که می‌تواند به مجرمان سایبری در به دست آوردن اطلاعات حساس کاربر، نظارت و جمع آوری اطلاعات از الگوهای رفتاری کاربران و موارد دیگر کمک کنند. بدافزارها می‌توانند اهداف مختلفی داشته باشند؛ از نصب برنامه‌های مخرب گرفته تا نظارت بر الگوهای رفتاری کاربر و فروش این اطلاعات به شرکت‌های تبلیغاتی گرفته تا خالی کردن حساب بانکی یا استفاده از گوشی شما برای استخراج رمز ارز; تمام این ها می‌تواند از مواردی باشد که بدافزارها توسعه یافته‌اند.
علاوه بر این ها ممکن است مجرمان سایبری از تعداد زیادی از گوشی‌های هوشمند برای حملات DDOS استفاده کنند. بیشتر اوقات احتمال دارد که متوجه وجود بدافزاری روی گوشی نشوید. به همین دلیل ابتدا مواردی را برای شما توضیح خواهیم داد که متوجه شوید آیا گوشی شما مورد حمله‌ی سایبری قرار گرفته یا خیر. آسیب‌های وارد شده به گوشی می‌توانند به دو دسته‌ی داخلی یا خارجی تقسیم شوند. آسیب‌های خارجی به راحتی با چشم قابل رویت هستند. برای مثال جای ضربه‌ای که به گوشی وارد شده، به راحتی قابل رویت است. با این حال، آسیب وارد شده به بخش داخلی گوشی به راحتی قابل تشخیص نیست. هر بدافزاری تاثیر خاص خود را روی گوشی می گذارد؛ به عنوان مثال بعضی از بدافزارها به علت انجام عملیات پیاپی باعث کندی گوشی می شوند یا شارژ گوشی را به سرعت تخلیه می‌کنند. با دیدن برخی نشانه‌ها روی گوشی خود، می‌توانید به ویروسی شدن آن پی ببرید.
تشخیص ویروسی شدن گوشی
در ادامه ی مقاله، مهم‌ترین علائم هشدار دهنده و راه های تشخیص ویروسی شدن گوشی را بررسی می‌کنیم.
-
تبلیغات مکرر و کنترل نشدنی
پاپ‌ها فقط تبلیغاتی اذیت کننده نیستند، آن‌ها می‌توانند برای گوشی خطرناک باشند. Adware نوعی بدافزار است که با تبلیغات پاپ آپ که معمولا به راحتی هم نمی توان از شر آن‌ها خلاص شد، گوشی شما را فرا می‌گیرد و یا برنامه‌های شما را آلوده می‌کند. اگر از این سبک تبلیغات با منابع نامشخص در گوشی شما ظاهر می‌شود، می‌توانید به ویروسی شدن گوشی شک کنید.
-
هزینه‌ها یا عوارض مبهم
یک نوع ویروس در تلفن‌های همراه هستند که برخی از فرآیندها را به شکل خودکار امتحان می‌کنند تا کاربران را فریب دهند. برای مثال، امکان دار این ویروس‌ها به شکل مخفیانه ده‌ها متن را برای مخاطبین شما ارسال کنند. اگر حاضر نیستید که برای هر متن تنظیم شده عوارض ویژه پرداخت کنید، احتمالا بدافزار کار خود را انجام می‌دهد. این سگ ویروس‌ها می‌توانند هزینه‌های دیگری هم برای شما ایجاد کنند. ویروس می تواند تمام بسته اینترنت شما را بخورد و هزینه زیادی روی دست شما بگذارد.
-
کم شدن شارژ گوشی با سرعت مشکوک
با گذشت مدت زمانی، باتری گوشی تا حدودی توان اولیه خود را از دست می دد، اما اگر باتری گوشی به طور ناگهانی با سرعت زیاد شروع به خالی شدن می‌کند، زمان آن است که نگاهی دقیق به تمام اتفاقات بیندازید. امکان دار نرم افزارهای جاسوسی داشته باشید که در پس زمینه در حال اجرا هستند تا به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند.
-
پیدا کردن برنامه‌ای که خودتان آن را دانلود نکرده‌اید
لیست برنامه‌های موجود در گوشی را باز کنید و تمام آن را بررسی کنید. ممکن است یک ویروس، برنامه ای را دانلود کرده باشد. Trojan horse هم می‌تواند یک دلیل دیگر برای مشکلات گوشی باشد. اگر در بین اپلیکیشن های موجود در گوشی، برنامه جدیدی می‌بینید که مطمئن هستید خودتان آن را دانلود نکرده‌اید، به هیچ عنوان آن را باز نکنید.
-
تلفن شما به شکل ناگهانی قفل و یا خاموش می‌شود
خاموش شدن ناگهانی تلفن می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. مشکلات باتری، گرم شدن بیش از اندازه و باگ‌هایی در به روز رسانی‌ها، می‌تواند علت خاموش شدن ناگهانی گوشی باشد، اما اگر گوشی شما بدون توجه به کاری که انجام می‌دهید، دائما به یک شکل دچار مشکل می‌شود و قفل می‌کند، احتمال اینکه ویروسی شده باشد، زیاد است.
-
ویروس به شما می‌گوید که حضور دارد
این اتفاق هنگامی که یک باج افزار (ransomware) گوشی شما را آلوده کرده است، رخ می‌دهد. باج افزار برنامه‌ها و فایل‌های شما را قفل می‌کند، سپس به شما اطلاع می‌دهد که چه کارهایی انجام داده است. هدف آن این است که شما برای استفاده دوباره از تلفن همراهتان مجبور به پرداخت غرامت شوید.
-
کاهش سرعت اجرای برنامه‌ها
بعضی از بدافزارها برای دسترسی به اپلیکیشن‌های خاصی توسعه یافته‌اند. درواقع مجرم سایبری میخواهد به بخش خاصی از یک اپلیکیشن دسترسی داشته باشد. مثلا میخواهد موجودی حساب بانکی کاربر را خالی کند. این مدل بدافزارها گاهی اوقات روی اپلیکیشن‌های دیگر نیز اثرات منفی می‌گذارند و باعث کند شدن سرعت گوشی در اجرای برنامه‌ها می‌شوند.
-
کند شدن دستگاه
از مشکلاتی که ممکن است برای گوشی شما رخ دهد، کند شدن ناگهانی آن است. به اندازه ای که حتی انجام امور ساده با کندی و تاخیر فراوان انجام می شود و حتی امکان دارد عملکرد گوشی متوقف شود؛ اتفاقی که به آن به اصطلاح فریز شدن می گویند.
چگونه وجود ویروس و یا بدافزار را در گوشی تشخیص دهیم؟
در این قسمت از مقاله به شما راهکارهایی برای تشخیص وجود ویروس در گوشی را ارائه می دهیم.
استفاده از برنامه اسکن ویروس
راهکارهایی برای بررسی وجود ویروس یا هر بدافزار دیگری در گوشی ارائه شده که شاید مهم‌ترین ان ها برنامه‌های اسکن ویروس باشند. گاهی اوقات می توان برای جست و جوی ویروس‌های خاص در گوشی از برنامه اسکن ویروس استفاده کنید.
تعداد زیادی آنتی ویروس از برندهای محبوب وجود دارد که می‌توانند این کار را برای شما انجام دهند. برنامه امنیتی Avast، می‌تواند یک گزینه مناسب باشد و خبر خوب این که دانلود آن کاملا رایگان است. به این نکته توجه کنید که هیچکدام از برنامه‌های اسکن ویروس 100% قابل اعتماد نیستند و برای رسیدن به بهترین نتیجه، باید دائما آن‌ها را آپدیت کنید.
اگر گوشی همراه شما ویروسی شده باشد، چه اقداماتی لازم است انجام دهید؟
با توجه به توضیحاتی که در بالا دادیم، اگر حدس می زنید که گوشی شما ویروسی شده است، سریعا اینترنت گشی را قطع کرده و موبایل را خاموش کنید. اگر میخواهید از گوشی استفاده کنید یا میخواهید نشانه‌های دیگری از ویروس را در آن پیدا کنید، باید در حالت امن (safe mode) این کار را انجام دهید. در گوشی های اندرویدی معمولا با نگه داشتن دکمه Power Off، تا زمانی که اعلان Reboot to Safe Mode ظاهر شود، می‌توانید وارد حالت امن شوید. زمانی که در حالت امن قرار گرفتید، می‌توانید به دنبال ویروس ها و مشکلات دیگری باشید که ممکن است دستگاه شما را تهدید کنند.
پاک کردن ویروس از گوشی اندرویدی
روش های زیادی برای حذف ویروس‌ها و بدافزارها در گوشی اندرویدی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
１. پاک کردن کش و دانلودهای کروم
تنظیمات گوشی را باز کرده و به بخش Apps & Notifications بروید. حال، کروم را انتخاب کنید و از منوی حافظه و کش (Storage & cache) گزینه‌های پاکسازی حافظه و کش را انتخاب نمایید.
２. پاک کردن برنامه های مشکوک از حالت ایمن یا Safe Mode
معمولا برای رفتن به حالت ایمن باید دکمه‌ی پاور را نگه دارید. صفحه‌ای بر روی گوشی ظاهر می شود تا وارد حالت ایمن یا Safe Mode شوید. در بخش ایمن می‌توانید به سراغ برنامه‌های مشکوک بروید و آن‌ها را پاک کنید.
حالت ایمن امکانی را برای شما فراهم می‌کند که فقط اپلیکیشن‌های مخصوص گوگل اجرا شوند و برنامه‌های شخص ثالث غیرفعال باشند. برای رفتن به بخش مدنظر و پاک کردن اپلیکیشن‌های مشکوک به برخورداری از بدافزار از قسمت تنظیمات گوشی به بخش Apps & notifications بروید. در این قسمت تمام اپلیکیشن‌های نصب شده روی گوشی وجود دارد. سپس اپلیکیشنی که فکر می‌کنید به گوشی آسیب وارد می‌کند را انتخاب و حذف کنید.
３. فعال کردن گوگل پلی پروتکت
گوگل قسمتی را در نظر گرفته است که گوگل پلی پروتکت نام دارد. این بخش قادر است عملکرد اپلیکیشن‌ها را بررسی کند و رفتارهای مشکوک را شناسایی کند. اگر این بخش فعال باشد، اپلیکیشن‌هایی که رفتاری مشابه با بدافزارها دارند، تشخیص داده می شوند و آن ها را حذف می‌کند.
-
نصب برنامه‌های ضد بدافزار یا Anti-Malware
اپلیکیشن های ضد بدافزار که به آن ها آنتی ویروس نیز می‌گویند، بهترین راه حل برای جلوگیری از به خطر افتادن گوشی می باشد. زمانی که احساس کردید گوشی شما از وجود بدافزار آسیب می‌بیند با نصب این برنامه‌ها می‌توانید بدافزار را از گوشی پاک کنید. در حال حاضر برنامه‌های زیادی در پلی استور وجود دارد که بعضی از آن ها رایگان و بعضی نیز پولی هستند؛ بنابراین قبل از اقدام، نسبت به انتخاب برنامه‌ی مناسب تحقیق کنید.
-
پاک کردن حافظه‌ی گوشی اندرویدی
اگر هیچ کدام از روش‌های بالا کمکی به شما نکرد، روشی که پیش روی شماست می‌تواند راهکاری برای حل مشکل شما باشد. در این روش باید گوشی هوشمندتان را به تنظیمات کارخانه بازگردانید. این نکته را فراموش نکنید که انجام این کار به معنی از دست دادن اطلاعاتتان خواهد بود.
-
بازگرداندن گوشی به تنظیمات کارخانه
از قسمت تنظیمات گوشی به بخش سیستم بروید و گزینه‌ی ریست را انتخاب کنید. در صفحه‌ای که ظاهر می شود گزینه‌ی پاک کردن اطلاعات یا Erase all data را انتخاب نمایید. گوشی به شکل خودکار مراحل ریست فکتوری را انجام می دهد و موبایل شما بعد از ریست شدن دوباره راه‌اندازی می شود.
-
بازیابی گوشی هوشمند
اگر از قبل فایل پشتیبان تهیه کرده باشید می‌توانید اطلاعات از دست رفته را بازیابی کنید.
کلام پایانی
متاسفانه باید بگوییم اگر ویروس به گوشی شما راه پیدا کند، روش های کمی برای خلاص شدن از شر این ویروس ها وجود دارد؛ مخصوصا اینکه بعضی از این بدافزارها می‌توانند به خوبی مخفی بمانند. توصیه ما به شما این است که گوشی خود را به تنظیمات کارخانه برگردانید، سپس با کمک نسخه پشتیبان که قبل از ویروسی شدن آن را تهیه کرده‌اید، داده‌های خود را بازیابی نمایید. اگر تا به امروز از گوشی خود نسخه پشتیبان تهیه نکرده‌اید، خطر از دست دادن دائمی برخی از داده‌ها برای شما وجود دارد. پس همین حالا برای انجام این کار اقدام کنید.
سوالات متداول
آیا امکان نصب برنامه بدون اطلاع من روی گوشی وجود دارد؟
بله. بعضی از بدافزارها اپلیکیشن‌هایی را بدون اطلاع شما روی گوشی نصب می‌کنند که می‌تواند اهداف متفاوتی داشته باشد.
اپلیکیشن‌های آنتی ویروس بر روی گوشی نصب نمی‌شوند، چه روش هایی برای حذف ویروس‌ها وجود دارد؟
اگر در این موعیت قرار گرفتید یکی از بهترین روش‌ها بازگرداندن گوشی به حالت کارخانه است؛ اما قبل این کار می‌توانید از حالت ایمن یا Safe Mode نسبت به حذف اپلیکیشن‌های مشکوک اقدام کنید و آنتی ویروس یا ضد بدافزار مورد نظرتان را نصب کنید.
آیا ویروس‌ها از طریق فایل‌های تصویری نیز انتقال می‌یابند؟
بله، یکی از روش‌های انتقال ویروس و بدافزار در گوشی ها از طریق تصاویر می باشد.
در صورت کلیک کردن بر روی لینک‌های مشکوک چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
هر یک از این لینک‌ها می‌توانند آثار مخرب خود را داشته باشند که شامل سرقت اطلاعات، انتقال ویروس و یا بدافزار و … می‌شود.
نمایندگی ایسوس ارائه دهنده خدمات تعمیر تبلت ایسوس، تعمیر موبایل ایسوس، تجهیزات شبکه، تعمیر آل این وان ایسوس و تعمیر لپ تاپ ایسوس می باشد. برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.
